Tak się oswoiliśmy z warzywami, że gdyby spytać ogrodników, to zapewne większość z nich wskazałaby na ich rodzime pochodzenie, a przodków dzikich pomidorów czy selerów poszukiwałaby w najbliższej okolicy. Tymczasem rodzimych warzyw mamy zaledwie kilka: kapusta, marchew, pasternak, salsefia, skorzonera… Nasze ukochane pomidory pochodzą z bardzo daleka, aż z Ameryki. Ogórki z kolei to rodowici mieszkańcy Himalajów, kolebką melonów jest Afryka. Różne to światy i przeróżne klimaty, zwykle cieplejsze niż nasz, ze znacznie dłuższym okresem ciepłej pogody sprzyjającym wegetacji, kwitnieniu oraz plonowaniu. I dlatego właśnie potrzeba, by różnymi metodami dać tym roślinom więcej czasu. Po to między innymi produkuje się rozsady...

Sama czynność nie jest zbyt skomplikowana. Wymaga przygotowania dla młodych warzyw odpowiedniego miejsca w tunelach, szklarniach, inspektach. Wielu ogrodników wykorzystuje okienne parapety, choć wcale nie są one idealne. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy pod spodem znajduje się kaloryfer zagrzewający rośliny do szybkiego wzrostu. Problem w tym, że w lutym, marcu czy w początkach kwietnia dni są jeszcze zbyt krótkie, by dostarczyć roślinom odpowiedniej dawki słonecznej energii. W takiej sytuacji stają się one blade, rachityczne. Nienaturalnie wyciągają się w kierunku światła. Mówi się, że „wybiegnięte” i to niedobrze wróży przyszłości uprawy. Z drugiej strony zbyt słabo dogrzane rośliny ustawione w zimnych tunelach zaczynają się lenić. Nie rosną, nie rozwijają korzeni, a przecież to właśnie od rozwoju części podziemnej zależy ich dalszy, pomyślny rozwój. Z tych powodów siewy nasion warzyw, kwiatów a nawet ziół w celu przygotowania rozsad, w amatorskich uprawach powinno się rozpoczynać nie wcześniej niż w drugiej połowie marca.

 

JAK SIAĆ NA ROZSADY?

- KILKA PRAKTYCZNYCH PORAD-

1. Do siewu najlepiej wykorzystywać specjalne podłoża przygotowane na bazie torfu wysokiego. Są zwykle wzbogacone w niezbędne nawozy, za to wolne od szkodników i zarazków, zwłaszcza tych najgroźniejszych, które powodują zgorzel, czyli nagłe zamieranie młodych siewek.
2. Staramy się unikać pikowania, flancowania. Nasiona, o ile to tylko możliwe, zawsze lepiej wysiewać pojedynczo do osobnych doniczek lub do wielodoniczek (tzw. multiplatów), niż masowo do kuwet. Każde przesadzenie, to strata co najmniej kilku dni potrzebnych do regeneracji korzeni. Pierwszym wyborem powinny być doniczki torfowe. Rozsadę sadzi się razem z nimi, bo korzenie przerastają przez torf.

 

 

1. Precyzyjny siew warzyw ułatwiają nasiona otoczkowane, pokryte mieszanką torfu, dolomitu i gliny. Tak przygotowuje się między innymi nasiona ogórków, pomidorów, papryki oraz sałat.
2. Ogórki, dynie cukinie, melony oraz arbuzy trzeba obowiązkowo wysiewać do docelowych pojemników. Te rośliny szybko kiełkują i rosną, a nie regenerują korzeni uszkadzanych podczas przesadzania. Siejemy po 2-3 nasiona do każdego pojemnika, ale po wschodach zostawiamy tylko najsilniejszą siewkę.
3. Celem przygotowania rozsad pomidorów, papryki, oberżyny, miechunek, ogórków, wszystkich dyń oraz pozostałych ciepłolubnych warzyw jest maksymalne wykorzystanie dość krótkiego okresu sprzyjającego wegetacji tych roślin w naszym kraju. Z końcem maja powinno się sadzić rośliny już z pierwszymi kwiatami, by w uprawie na rabatach zbiorami cieszyć się do końca sierpnia. Późnej nadciągają chłodne noce, a z nimi zarodniki zarazy i mączniaka rzekomego. Te choroby szybko kończą żywot pomidorów i ogórków.
4. Flance sałaty łatwo i szybko regenerują korzenie i są odporne na chłody, ale ich przygotowaniu przyświeca głównie walka z czasem. Od końca maja sałata zaczyna kwitnąć, więc im bardziej w kalendarzu ogrodniczym przyspieszymy sadzenie, tym rośliny będą miały więcej czasu na to, by utworzyć dorodne główki. Rozsada przydaje się również do wczesnej uprawy w tunelach, szklarniach oraz inspektach. Na zbiór jesienny sałaty wysiewamy w lipcu i sierpniu.
5. Z rozsady uprawiamy wszystkie warzywa kapustne. W ten sposób przyspiesza się głównie uprawę kalarepy, kalafiorów, brokułów oraz wczesnych odmian kapusty białej. W przypadku pozostałych roślin chodzi nam nie tylko o maksymalne wydłużenie okresu wegetacji. Rośliny uprawiane w doniczkach i na rozsadnikach łatwiej zabezpieczyć przed chorobami, pchełkami oraz mnóstwem innych szkodników, które nękają kapustne.

 

SIEJEMY NASIONA KWIATÓW

Nasiona większości kwiatów jednorocznych wysiewamy pod osłonami nie wcześniej niż w końcu marca. Pamiętajmy, że potrzebują one dużo ciepła i mnóstwo światła, więc chińskie astry, aksamitki czy cynie zwykle nie udają się na okiennych parapetach.

 

ROZSADY ZIÓŁ

Przygotowanie rozsady ziół powinno się rozpoczynać dopiero w pierwszej połowie kwietnia. To głównie czas siewu nasion bazylii, która jest typowym przedstawicielem ziół jednorocznych. Wieloletni cząber, tymianek, lubczyk, arcydzięgiel i inne nasiona ziół najlepiej wysiewać w czerwcu, z myślą o posadzeniu rozsady w drugiej połowie roku i zbiorach w następnym sezonie.

 

Dobrze przygotowana rozsada musi być krępa, o intensywnie zielonych liściach z silnymi korzeniami. Mniej więcej 2-3 tygodnie przed planowanym posadzeniem na stałe miejsce, powinno się ją hartować, czyli na coraz dłuższy, systematycznie zwiększany czas codziennie wystawiać z domu czy szklarni na zewnątrz. Dotyczy to zwłaszcza tych flanców, które w dalszym okresie będą uprawiane na rabatach pod chmurką!  

 

Witold Czuksanow