Cebula siedmiolatka
Rabarbar ogrodowy
Czy warto stosować nawozy zielone?
Czas zasiewów wreszcie nastał
Nasiona pomidora
Owocem pomidora jest soczysta dwu lub wielokomorowa jagoda o kształcie kulistym, mniej lub bardziej spłaszczona, wydłużona. Barwa jest u większości uprawianych odmian czerwona ale może być także malinowa - Malinowy Ożarowski, żółta - Złoty Ożarowski, czarna - Blackball, w zależności od rodzaju i ilości barwników znajdujących się w skórce i miąższu owoców. Nasiona podzieliliśmy na podstawie sposobu uprawy na nasiona pomidorów gruntowych i nasiona pomidorów szklarniowych.
Pomidor (Solanum L. section Lycopersicon (Mill.)) - dzięki dużej wartości odżywczej i smakowej, a także przydatności na przetwory i mrożonki, należy do grupy warzyw najpowszechniej uprawianych zarówno w otwartym gruncie, jak i w pomieszczeniach (pod szkłem, folią). Owoce stanowią bogate źródło witamin A, B1, B2, a przede wszystkim C, poza tym kwasów organicznych, cukrów, soli mineralnych. Wysoka zawartość suchej masy (od 3 do 8%) ma zasadnicze znaczenie w ocenie pomidorów, jako surowca dla przetwórstwa. Jako roślina klimatu gorącego, pomidor ma duże wymagania cieplne i świetlne. Nasiona kiełkują dopiero przy 14-16°C, a cały rozwój rośliny, a zatem również kwitnienie i owocowanie, najlepiej przebiegają w zmiennych temperaturach dnia i nocy: w dzień — 20-27°C (zależnie od natężenia światła), w nocy — 15-19°C. Temperatury poniżej 12-14°C oraz powyżej 30°C wpływają ujemnie na pomidory, powodując zahamowanie wzrostu, nie zawiązywanie owoców, zrzucanie kwiatów i zawiązków itp. Przy temperaturze 0°C rośliny giną. Na niedostateczną siłę światła pomidory są szczególnie wrażliwe w okresie przygotowywania rozsady, kwitnienia i na początku formowania zawiązków owoców. Przy produkcji rozsady oraz w uprawie pomidorów w pomieszczeniach należy bardzo ściśle przestrzegać i dostosowywać temperaturę powietrza do intensywności światła. Nieodpowiednia, za wysoka temperatura przy niedostatecznej ilości światła wpływa niekorzystnie nie tylko na rozwój rośliny w danej fazie, ale i na przebieg dalszych etapów wzrostu, rozwoju, owocowania. W związku z krajowymi warunkami nasłonecznienia zalecane są przy wiosennej uprawie pomidorów w pomieszczeniach różne terminy sadzenia, zależnie od rejonu: dla terenów południowych od połowy do końca stycznia, dla środkowej części Polski — początek lutego, dla północno-wschodnich terenów — po 15 lutego, w pomieszczeniach nie ogrzewanych — w drugiej połowie kwietnia. Na opóźniony jesienny zbiór sadzi się pomidory w szklarniach około połowy lipca. W stosunku do wilgotności powietrza, pomidory mają wymagania umiarkowane, w stosunku zaś do wilgotności gleby — znacznie wyższe. Najodpowiedniejsza jest wilgotność względna powietrza 50-60% pełnego nasycenia, zależnie od fazy rozwoju roślin. Przy wyższej pyłek „nie pyli", przy niższej — utrudnione jest jego kiełkowanie (ważne dla uprawy w pomieszczeniach). Zbyt wysoka wilgotność w okresie owocowania sprzyja występowaniu chorób grzybowych. Zapotrzebowanie na wodę w glebie wzrasta od chwili wiązania owoców, a największe jest w okresie pełnego owocowania. Niedobór wody w tym okresie powoduje zrzucanie kwiatów i zawiązków, wpływa na drobnienie owoców, a przy uprawie w pomieszczeniach jest jedną z głównych przyczyn suchej zgnilizny wierzchołkowej owoców. Utrzymujący się jednak dłużej nadmiar wody w glebie jest dla pomidorów szkodliwy. Pomidory nie są specjalnie wymagające co do gleby. Mogą być w zasadzie uprawiane na każdej glebie, byle odpowiednio zasobnej w składniki pokarmowe, w dobrej kulturze, niezbyt ciężkiej, a więc przepuszczalnej; nie podmokłej, łatwo nagrzewającej się, o odczynie lekko kwaśnym. Na glebach lżejszych pomidory wcześniej owocują, owoce są słodsze, a rośliny bardziej odporne na choroby. W pomieszczeniach, w których pomidory uprawia się w glebie naturalnej, powinna ona odpowiadać wyżej podanym warunkom. Coraz częściej jednak uprawia się je w różnych sztucznych podłożach, takich jak: żwir, żużel, piasek, tłuczeń z cegły, kompost z kory sosnowej, słoma, substraty torfu wysokiego, odpowiednio przygotowany torf niski, różne mieszanki organiczno-mineralne, roztwory wodne i inne. Pomidory nie są wrażliwe na przedplon, można więc uprawiać je w gruncie po wszystkich roślinach, z wyjątkiem ziemniaków (ze względu na choroby). Pod pomidory przeznacza się zwykle stanowisko w drugim lub trzecim roku po oborniku. Uprawiane bezpośrednio na oborniku, zwłaszcza odmiany karłowe, wykazują pewną zwyżkę plonu. Na glebach zaś zasobnych w próchnicę pomidory dają wysokie plony przy uprawie wyłącznie na nawozach mineralnych. Uzyskanie dużych plonów uwarunkowane jest obfitym, właściwym dla danego podłoża (tak gleby, jak i ziem pomocniczych czy sztucznych podłoży) nawożeniem podstawowym i dalszym prawidłowym dokarmianiem roślin w czasie ich wzrostu. Termin siewu nasion dla przygotowania rozsady zależy od przewidywanego terminu sadzenia roślin na miejsca stałe i od sposobu przy-gotowania rozsady. Do uprawy gruntowej pomidory sieje się od połowy marca (odmiany wysokie) do początku kwietnia (odmiany karłowe). Do uprawy we wszelkiego typu pomieszczeniach do najwcześniejszej produkcji nasiona sieje się około połowy października, gdy rozsady się nie doświetla, lub około połowy listopada — przy doświetlaniu rozsady. Produkcja rozsady do uprawy wiosennej trwa bez doświetlania 11 tygodni, przy doświetlaniu 8 tygodni, do uprawy jesiennej 5-6 tygodni. Nasiona zaprawiane przeciw chorobom grzybowym wysiewa się do skrzynek lub do inspektów w rzędy co 5cm, w ilości 7-8 gramów na 1m² (około 10-12g na okno inspektowe o 1,5m² pow.). Do otrzymania rozsady na obsadzenie 1 ara należy wysiać 2-3 gramy nasion, zależnie od przyszłej rozstawy roślin. Gdy siewki rozłożą liścienie, należy je pikować w rozstawie 8x8cm lub 10x6-8cm, a przy przeznaczeniu do doniczkowania w rozstawie 4x4cm (potem sadzi się do doniczek o średnicy 10-12cm, albo do pierścieni). Rozsadę trzeba uprawiać w odpowiednich warunkach i tak pielęgnować, aby w chwili sadzenia na miejsce stałe była krępa (nie wybiegnięta), silna, o grubej, ale nie zdrewniałej łodydze, zdrowa, o obfitym i młodym, nie sfilcowanym systemie korzeniowym. Ze słabej, źle wykształconej rozsady nie wyrosną normalne i dobrze plonujące rośliny. Na 7-10 dni przed sadzeniem w pole rozsada musi być zahartowana. Przy stosowaniu doświetlania rozsady i sadzenia jej w pomieszczeniach, w lutym lub na początku marca trzeba również rośliny hartować, uodparniając je nie na temperaturę, lecz na zmniejszone światło. Pomidory sadzi się do otwartego gruntu po przejściu majowych przymrozków i gdy gleba ogrzeje się do 12-14°C, a więc zwykle z końcem II dekady maja i aż do połowy czerwca. Terminy sadzenia w pomieszczeniach ogrzewanych podane były wyżej przy omawianiu wymagań pomidorów w stosunku do światła. Odległość sadzenia zależna jest od typu odmiany, miejsca uprawy, sposobu prowadzenia roślin i przewidzianej pory zbioru. W uprawie gruntowej pomidorów wysokich bez cięcia i palikowania stosuje się rozstawy 100-120-150 x60-8 cm (rośliny sadzić można na wałach w warunkach nadmiernie wilgotnej gleby). Odmiany wysokie, palikowane i cięte sadzi się: na wczesny zbiór w rozstawie 70-80x50-40cm, na późniejszy — 80-100x60-80cm. Odmiany karłowe wymagają mniejszych rozstaw: 40-60x30-50cm. Pod 1 okno inspektowe znormalizowane sadzi się 8-10 roślin, bez względu na odmianę. Przy uprawie pod folią odmianom wysokim prowadzonym na 1 pęd daje się rozstawę 50-60x35-40cm, a niskim 40-50x30-40cm. W pomieszczeniach wysokich gruntowych uprawia się wyłącznie odmiany wysokie, w rozstawie zależnej od terminu sadzenia, sposobu prowadzenia, pokroju rośliny. Są to rozstawy, przy których na 1m² mieści się 3-5 roślin (70-80-90x x27-28-30-35cm). lm wcześniejsza uprawa, tym mniej roślin sadzi się na 1m². Przy jesiennej uprawie stosuje się większą rozstawę (3-3,5 roślin/m2) z uwagi na gorsze warunki świetlne i wyższą wilgotność powietrza. Mieszańce heterozyjne wymagają większych rozstaw niż odmiany ustalone. Z zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie gruntowej otwartej poza odchwaszczaniem, nawożeniem pogłównym (1-3 razy w ciągu wzrostu), nawadnianiem w przypadku długotrwałej suszy, ochroną roślin przed chorobami i szkodnikami stosuje się cięcie i hormonizowanie. Cięcie odmian wysokich przyspiesza kwitnienie i owocowanie i powoduje wyrastanie większych owoców kosztem ich ilości. Cięciu podlegają tylko odmiany wysokie. Na roślinie pozostawia się jeden, dwa, trzy pędy: pęd główny, pęd wyrastający tuż pod pierwszym kwiatostanem i jako trzeci najsilniejszy pęd pod pędem drugim. Ponadto w uprawie gruntowej pomidory wysokie powinny być ogławiane nad kwiatostanem, który rozwinął się najpóźniej do około 20 sierpnia — owoce z tego grona osiągną jeszcze dojrzałość zbiorczą. Przy pogodzie niekorzystnej do zapylania (długotrwałe chłody. opady, nadmierna susza) zalecane jest hormonizowanie wczesnych pomidorów. Preparatami hormonalnymi traktuje się kwiaty pierwszego i ewentualnie drugiego grona. Efektem jest zawiązywanie i wykształcanie owoców bez zapłodnienia, a w następstwie zwyżka plonu wczesnego. W uprawie we wszystkich pomieszczeniach stosuje się cięcie pomidorów i prowadzenie ich przy podporach. Ilość pozostawianych gron (6-12) zależy od okresu uprawy i przewidywanego okresu prowadzenia plantacji. W pomieszczeniach konieczne jest stosowanie sztucznego zapylania (przez potrząsanie roślin lub za pomocą wibratora). W okresach bardzo wczesnego (styczeń. luty) lub opóźnionego (październik) kwitnienia, względnie w okresie wysokich temperatur (maj, czerwiec), gdy pyłek ma słabą żywotność, skutecznie działa hormonizowanie kwiatostanów. Plony pomidorów uzyskiwane zarówno przy uprawie gruntowej, jak i w różnego typu pomieszczeniach zależą od wielu czynników, w związku z czym wahają się w szerokich granicach. Jako przeciętny plon z gruntu w latach o średnio korzystnym przebiegu warunków atmosferycznych można przyjąć 150-300 kg z 1 ara, a w korzystnych okolicznościach — nawet 500 kg z 1 ara. Jako przeciętny plon z 1m² pomieszczenia wysokiego z uprawy przyspieszonej przyjmuje się 8-12 kg z uprawy w gruncie i 5-8 kg z uprawy na stołach, z uprawy opóźnionej (jesiennej) o około 50% niższy. W bardzo korzystnych warunkach i przy długim okresie uprawy uzyskuje się plony nawet do 24 kg z 1m², a przy metodzie bezglebowej — jeszcze o 50% wyższe.
Pomidor ‘Remiz’ F1 - mieszańcowa odmiana polskiej hodowli, przeznaczona do wiosennej uprawy szklarniowej i pod folią. Wczesna, z tendencją do zniekształceń owoców przy bardzo wczesnej uprawie, plenna. W 70% odporna na wirusa mozaiki tytoniu, wrażliwa na brunatną plamistość liści. Owoce odporne na pękanie. Owoc średniej wielkości (około 90 gramów), kulisty, lekko spłaszczony, gładki, czasem lekko karbowany, średnio mięsisty, 3-5 komór regularnie rozmieszczonych, rdzeń wyraźny.
Pomidor ‘Jawor’ - odmiana polskiej hodowli, sztywnołodygowa, wczesna, plenna, bardzo równomiernie dojrzewająca. Owoc średnio duży (70-100 gramów), kulisty do kulistospłaszczonego, bez piętki, gładki, mięsisty, odporny na pękanie. Odmiana przydatna do wielkotowarowej produkcji, do bezpośredniego spożycia i dla przetwórstwa.