Nasiona pomidora

Pomidor (Solanum L. section Lycopersicon (Mill.)) dzięki dużej wartości odżywczej i smakowej, a także swojego wszechstronnego zastosowania, należy do grupy warzyw najpowszechniej uprawianych zarówno w otwartym gruncie, jak i w pomieszczeniach (pod szkłem, folią).

Owoce pomidorów stanowią bogate źródło witamin A, B1, B2, a przede wszystkim C, poza tym kwasów organicznych, cukrów, soli mineralnych. Wysoka zawartość suchej masy (od 3 do 8%) ma zasadnicze znaczenie w ocenie pomidorów, jako surowca dla przetwórstwa.

Jak uprawiać pomidory?

Jako roślina klimatu gorącego, pomidor ma duże wymagania cieplne i świetlne. Nasiona kiełkują dopiero przy 14-16°C, a cały rozwój rośliny, a zatem również kwitnienie i owocowanie, najlepiej przebiegają w zmiennych temperaturach dnia i nocy: w dzień — 20-27°C (zależnie od natężenia światła), w nocy — 15-19°C. Temperatury poniżej 12-14°C oraz powyżej 30°C wpływają ujemnie na pomidory, powodując zahamowanie wzrostu, nie zawiązywanie owoców, zrzucanie kwiatów i zawiązków itp. Przy temperaturze 0°C rośliny giną. Na niedostateczną siłę światła pomidory są szczególnie wrażliwe w okresie przygotowywania rozsady, kwitnienia i na początku formowania zawiązków owoców. Przy produkcji rozsady oraz w uprawie pomidorów w pomieszczeniach należy bardzo ściśle przestrzegać i dostosowywać temperaturę powietrza do intensywności światła. Nieodpowiednia, za wysoka temperatura przy niedostatecznej ilości światła wpływa niekorzystnie nie tylko na rozwój rośliny w danej fazie, ale i na przebieg dalszych etapów wzrostu, rozwoju i owocowania.

Jakie warunki uprawy lubią pomidory?

W związku z krajowymi warunkami nasłonecznienia zalecane są przy wiosennej uprawie pomidorów w pomieszczeniach różne terminy sadzenia, zależnie od rejonu: dla terenów południowych od połowy do końca stycznia, dla środkowej części Polski — początek lutego, dla północno-wschodnich terenów — po 15 lutego, w pomieszczeniach nie ogrzewanych — w drugiej połowie kwietnia. Na opóźniony jesienny zbiór sadzi się pomidory w szklarniach około połowy lipca. 

Najodpowiedniejsza jest wilgotność względna powietrza 50-60% pełnego nasycenia, zależnie od fazy rozwoju roślin. Przy wyższej pyłek „nie pyli", przy niższej — utrudnione jest jego kiełkowanie (ważne dla uprawy w pomieszczeniach). Zbyt wysoka wilgotność w okresie owocowania sprzyja występowaniu chorób grzybowych.

Na jakich glebach uprawiać pomidory?

W stosunku do wilgotności powietrza, pomidory mają wymagania umiarkowane, w stosunku zaś do wilgotności gleby — znacznie wyższe. Zapotrzebowanie na wodę w glebie wzrasta od chwili wiązania owoców, a największe jest w okresie pełnego owocowania. Niedobór wody w tym okresie powoduje zrzucanie kwiatów i zawiązków, wpływa na drobnienie owoców, a przy uprawie w pomieszczeniach jest jedną z głównych przyczyn suchej zgnilizny wierzchołkowej owoców. Utrzymujący się jednak dłużej nadmiar wody w glebie jest dla pomidorów również szkodliwy. Pomidory nie są specjalnie wymagające co do gleby. Mogą być w zasadzie uprawiane na każdej glebie, byle odpowiednio zasobnej w składniki pokarmowe. Warto więc zadbać o glebę niezbyt ciężką, przepuszczalną. Zwróćmy uwagę, aby nie było to podłoże podmokłe, łatwo nagrzewające się, o odczynie lekko kwaśnym. Na glebach lżejszych pomidory wcześniej owocują, owoce są słodsze, a rośliny bardziej odporne na choroby. W pomieszczeniach, w których pomidory uprawia się w glebie naturalnej, powinna ona odpowiadać wyżej podanym warunkom. Coraz częściej jednak uprawia się je w różnych sztucznych podłożach, takich jak: żwir, żużel, piasek, tłuczeń z cegły, kompost z kory sosnowej, słoma, substraty torfu wysokiego, odpowiednio przygotowany torf niski, różne mieszanki organiczno-mineralne, roztwory wodne i inne. Pomidory nie są wrażliwe na przedplon, można więc uprawiać je w gruncie po wszystkich roślinach, z wyjątkiem ziemniaków (ze względu na choroby). Pod pomidory przeznacza się zwykle stanowisko w drugim lub trzecim roku po oborniku. Uprawiane bezpośrednio na oborniku, zwłaszcza odmiany karłowe, wykazują pewną zwyżkę plonu. Na glebach zaś zasobnych w próchnicę pomidory dają wysokie plony przy uprawie wyłącznie na nawozach mineralnych. Uzyskanie dużych plonów uwarunkowane jest obfitym, właściwym dla danego podłoża (tak gleby, jak i ziem pomocniczych czy sztucznych podłoży) nawożeniem podstawowym i dalszym prawidłowym dokarmianiem roślin w czasie ich wzrostu.

Jak przygotować rozsadę pomidora?

Termin siewu nasion dla przygotowania rozsady zależy od przewidywanego terminu sadzenia roślin na miejsca stałe i od sposobu przygotowania rozsady.

Do uprawy gruntowej pomidory sieje się od połowy marca (odmiany wysokie) do początku kwietnia (odmiany karłowe).

Do uprawy we wszelkiego typu pomieszczeniach do najwcześniejszej produkcji nasiona sieje się około połowy października, gdy rozsady się nie doświetla, lub około połowy listopada — przy doświetlaniu rozsady. Produkcja rozsady do uprawy wiosennej trwa bez doświetlania 11 tygodni, przy doświetlaniu 8 tygodni, do uprawy jesiennej 5-6 tygodni. Nasiona zaprawiane przeciw chorobom grzybowym wysiewa się do skrzynek lub do inspektów w rzędy co 5cm, w ilości 7-8 gramów na 1m² (około 10-12g na okno inspektowe o 1,5m² pow.). Do otrzymania rozsady na obsadzenie 1 ara należy wysiać 2-3 gramy nasion, zależnie od przyszłej rozstawy roślin. Gdy siewki rozłożą liścienie należy je pikować w rozstawie 8x8cm lub 10x6-8cm, a przy przeznaczeniu do doniczkowania w rozstawie 4x4cm. Następnie przenosi się je do doniczek o średnicy 10-12cm. Rozsadę trzeba uprawiać w odpowiednich warunkach i tak pielęgnować, aby w chwili sadzenia na miejsce stałe była krępa, silna, o grubej, ale nie zdrewniałej łodydze, zdrowa, o obfitym i młodym, nie sfilcowanym systemie korzeniowym. Ze słabej, źle wykształconej rozsady nie wyrosną normalne i dobrze plonujące rośliny. Na 7-10 dni przed sadzeniem w pole rozsada musi być zahartowana. Przy stosowaniu doświetlania rozsady i sadzenia jej w pomieszczeniach, w lutym lub na początku marca trzeba również rośliny hartować, uodparniając je nie na temperaturę, lecz na zmniejszone światło.

Jak pielęgnować uprawę pomidorów?

Z zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie gruntowej otwartej poza odchwaszczaniem, nawożeniem pogłównym (1-3 razy w ciągu wzrostu), nawadnianiem w przypadku długotrwałej suszy, ochroną roślin przed chorobami i szkodnikami, stosuje się cięcie i hormonizowanie.

Cięcie odmian wysokich przyspiesza kwitnienie i owocowanie. Powoduje wyrastanie większych owoców kosztem ich ilości. Cięciu podlegają tylko odmiany wysokie. Na roślinie pozostawia się jeden, dwa, trzy pędy: pęd główny, pęd wyrastający tuż pod pierwszym kwiatostanem i jako trzeci najsilniejszy pęd pod pędem drugim.

Ponadto w uprawie gruntowej pomidory wysokie powinny być ogławiane nad kwiatostanem, który rozwinął się najpóźniej do około 20 sierpnia — owoce z tego grona osiągną jeszcze dojrzałość zbiorczą.

Przy pogodzie niekorzystnej do zapylania (długotrwałe chłody, opady, nadmierna susza) zalecane jest hormonizowanie wczesnych pomidorów. Preparatami hormonalnymi traktuje się kwiaty pierwszego i ewentualnie drugiego grona. Efektem jest zawiązywanie i wykształcanie owoców bez zapłodnienia, a w następstwie zwyżka plonu wczesnego.

Plonowanie pomidorów

Plony pomidorów uzyskiwane zarówno przy uprawie gruntowej, jak i w różnego typu pomieszczeniach zależą od wielu czynników, w związku z czym wahają się w szerokich granicach. Jako przeciętny plon z gruntu w latach o średnio korzystnym przebiegu warunków atmosferycznych można przyjąć 150-300 kg z 1 ara, a w korzystnych okolicznościach — nawet 500 kg z 1 ara. Jako przeciętny plon z 1m² pomieszczenia wysokiego z uprawy przyspieszonej przyjmuje się 8-12 kg z uprawy w gruncie i 5-8 kg z uprawy na stołach, z uprawy opóźnionej (jesiennej) o około 50% niższy. W bardzo korzystnych warunkach i przy długim okresie uprawy uzyskuje się plony nawet do 24 kg z 1m², a przy metodzie bezglebowej — jeszcze o 50% wyższe.